Čaj od korena gaveza (Symphyti radix) efikasan je kod paradentopatije i raznih uboda i posekotina. Može se koristiti još i kod raznih istegnuća ligamenata i tetiva. Takođe, smanjuje bol prouzrokovan reumatskim oboljenjima. Ovaj koren, u slučaju preloma, posle duže upotrebe može da nadogradi kalus kada je kost razmaknuta po santimetar pa i više. Poseduje izuzetnu moć regeneracije tkiva. Čaj od gaveza pomaže i kod bronhijalne astme, tuberkuloze pluća, izbacivanja krvi iz pluća kao i želudačnih i crevnih čireva.
Način pripreme: U hladnoj vodi – za spoljnu upotrebu samo
Jednu supenu kašiku čaja potopiti u dva decilitra hladne vode i ostaviti da odstoji dva sata. Zatim je potrebno procediti i ozleđeno mesto obmotati oblogom natopljenom čajem od gaveza. Ovaj postupak ponoviti nekoliko puta u toku dana.
Gavez – opis biljke:
Familija: Boraginaceae
Narodna imena: gavez, cmi gavez, volujski jezik.
Višegodišnja zeljasta biljka, vretenastog, razgranatog, snažnog korena, spolja crn, a iznutra beličast. Biljka je žbunolikog izgleda, visine od 50 do 100 cm. Stabliika je uspravna, u gornjem delu razgranata, gusto dlakava, šuplja i mesnata. Listovi su lancetasti, grubi, dlakavi, sa neizraženom drškom. Cvetovi crvenoljubičasti ili ružičasti, sakupljeni u povijene cvasti u pazuhu gornjih listova. Cveta od maja do jula. Plod je oraščić.
Gavez je biljka umereno vlažnih staništa, u kojima se uglavnom ne javlja sušni period. To je slabo termofilna biljka, koja se dobro razvija u uslovima polusenke. Često se javlja na plodnim zemljištima. Može se naći na vlažnim livadama, pored puteva u jarkovima i kanalima, na obalama reka i potoka, oranicama, vrtovima, vlažnim šumama. Široko je rasprostranjena vrsta u ravnicama. Rasprostranjena je na celoj teritoriji Vojvodine, ali se najčešće sreće na područjima Južnog i Srednjeg Banata, Vršačkih planina i na Sremskom lesnom platou. Biljka je šumskih, livadskih, pašnjačkih, stepskih, korovskih, halofitskih močvarnih zajednica.
Ekološki indeksi: V-4; K-3; N-4; S-3; T-2.
Malo je biljaka u našoj flori, naročito biljnom svetu Vojvodine, koje se koriste kod preloma kostiju. Jedna od njih je gavez, biljka koja je redovno prisutna na povremeno plavljenim ili stalno vlažnim područjima kraj vojvođanskih reka i po ritovima. Kao poliuronska i fitoncidna biljka, odavno je skrenula pažnju Ijudi svojim blagotvornim delovanjem. I danas narod veruje u veliku lekovitu moć gaveza, dok je zvanična medicina mnogo uzdržanija. Koren gaveza (Symphyti radix) je oficinalna droga samo u prvoj srpskoj farmakopeji i još nekim starim stranim, a novije farmakopeje mu ne ukazuju poverenie. Koristi se kao stiptik, emolijens, dermatoplastik i advulnans. Najvažnije lekovite materije su purinski derivat alantoin, sluzi, tanini, asparagin, holin, a otrovne su alkaloidi pirolizidinske strukture, koji su pri dužoj upotrebi ispoljili hepatotoksično, kancerogeno i mutageno delovanje u eksperimentima na pacovima. Alantoin (diureid glioksalne kiseline), kao glavni sastojak korena, pospešuje granulaciju i regeneraciju tkiva. Zahvaljujući prisustvu sluzi tanina, koren gaveza se koristi za ispiranje usta i krajnika, koristi se i kod zapaljenja jednjaka, čira želuca i dvanaestopalačnog creva, kao stiptik, jer lekoviti sastojci korena gaveza stežu i zaustavljaju krvarenje. Upotrebljava se u obliku čaja, obloga masti.
Tekst preuzet iz knjige ‘Lekovite biljke Vojvodine’.
